ÖZGÜL ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜ

Özgül öğrenme güçlüğü (ÖÖG) bireysel olarak uygulanan standart testlerde, kişinin kronolojik yaşı, ölçülen zekâ düzeyi ve aldığı eğitim göz önünde bulundurulduğunda; okuma, matematik ve yazılı anlatımın, beklenenin önemli ölçüde altında olmasıdır.  Özgül Öğrenme Güçlüğü terimi, “disleksi” (okuma alanında güçlük), “diskalkuli” (matematik alanında güçlük) ve “disgrafi” ( yazı alanında güçlük) terimlerinin hepsini kapsamaktadır. Özgül öğrenme güçlüğü:

• Doğuştandır.
• Görme işitme sorununa bağlı değildir.
• Zeka sorununa bağlı değildir.
• Eğitimdeki aksamalar, sık okul değişikliği gibi nedenlere bağlı değildir.
• Beyindeki bazı farklılıklar nedeniyle öğrenme süreçlerinden bir ya da birkaçında aksama olur.
• Her çocuğun iyi olduğu ya da zorlandığı alanlar farklıdır.
• Her çocuk kendine özgüdür.

Özgül Öğrenme Güçlüğü Türleri

DİSLEKSİ/ OKUMA GÜÇLÜĞÜ
Disleksi, zekâsı normal ya da normal üstü olan, herhangi bir duyusal, fiziksel, ruhsal zorluğu olmayan; okuma, yazma, matematik, kendini ifade etme, düşünme, zaman ve mekânda yönelme alanlarından biri veya birkaçında yetersizliğe yol açan bir güçlüktür.

• Sol eldeki belirgin zayıflığın yanı sıra sağ el yavaşlığı dikkati çeker. Fakat yaş arttıkça ve motor performans görsel olarak desteklendikçe disleksisi olanlar bazı motor işlerde daha yetkin bulunmuştur
• Perspektiften yoksundurlar, bisiklet ya da saat resmi çizerken daha büyük sorunlar çıkabilirler.
• Yukarı-aşağı ve sağ-sol kavramlarını karıştırırlar.
• Konuşmaya geç başlama, konuşmanın yavaş gelişmesi ve tam bir ifade yetisi kazanamaması, beceriksizlik ve ince motor hareketlerde kusurlar, el dominansının yerleşmesinde zorluk söz konusu olur.
• Dizi bellekte gecikme (alfabeyi, ayları, haftanın günlerini sayma gibi) ve görsel bellekte sıralama sorunları vardır.
• Yüksek zekâ, sorunların erken tanınması, olumlu kişilik, yoğun eğitim ve öğretim, çevrenin teşvik edici olması önemlidir. Evde birden fazla dilin kullanılması dezavantaj olabilir. Sık okul değiştirme de önemli bir olumsuz etkendir.
• Yaşla birlikte okuma sorunları düzelir; fakat daima yaşıtlarının gerisinde kalırlar.
• Akademik açıdan pek çoğu oldukça başarısızdır ama ilerleyen süreçte özel eğitimle birlikte, doğru okuduğunu anlama yetisi oldukça düzelir.

DİSKALKULİ/ ARİTMETİK GÜÇLÜĞÜ

 Diskalkuli, edinsel ya da gelişimsel serebral bir patolojiye bağlı olarak sayısal ilişkileri kavramada, hesaplamada, sayısal sembolleri görsel ve mental olarak tanıma, kullanma ve yazmada açığa çıkan eksikliklere verilen isimdir.

• Diskalkuli olan çocuklar sayıları bozuk şekilli, sıklıkla yer değiştirmiş, ters dönmüş veya baş aşağı edilmiş şekilde yazarlar.
• Basit işlemleri yapamazlar, işlem sembolleri başta olmak üzere aritmetik sembolleri tanımazlar.
• Çok basamaklı sayıları okumada zorluk çekebilirler, çarpma bölme gibi işlemlerde sayıları uygun aralıklarla alt alta getiremezler.
• Çocuklarda başlıca iki tip aritmetik güçlük izlenebilir. Birincisi hesaplama, ikincisi de akıl yürütme alanındadır.
• Hesaplamada sayıları ters çevirme, sayı sırasını ters çevirme, işlemleri düzensiz sıra ile yürütme ve işlemleri yanlış yapma söz konusudur.
• Sayıları atlayabilirler ve sağlama yapamazlar.
• Akıl yürütme alanında okuduğunu anlama sorunu olabilir; sözel problem çözme, komutları anlama ve sorunu akılda tutup bir plana göre adım adım çözmeyebilir.
• Algısal, görsel veya mekansal hatırlamada sorunları olabilir buna bağlı olarak geometrik işlemlerde güçlük yaşanabilir. Genel olarak diskalkuli olan çocukların diğer öğrenme güçlüğü alanlarında sorunları olabilir.

DİSGRAFİ/ YAZILI ANLATIM GÜÇLÜĞÜ

Disgrafi, çocukların yazı dilini ne kadar hızlı edindiklerini ve düşüncelerini ifade etmek için yazı dilini ne kadar iyi kullanabilmelerini etkileyen özel bir öğrenme güçlüğüdür.

• Disgrafi de yazının mekaniği bozulur; sıklıkla yanlış kalem tutma ve yanlış harf oluşturma şeklinde görülebilir.
• Ayırıcı tanıda kısa dikkat aralığı ve dikkatin dağılması gibi dikkat sorunları, yeterince kendini verememe, okul fobisi ve rol yapma gibi psikiyatrik sorunlar yer alır. Çocuklarda disgrafinin çeşitli şekilleri vardır.

Özgül öğrenme güçlüğü olan çocukların ebeveynleri neler yapmalıdır?

• Çocuğun güçlüğü kabul edin. Bunun beyindeki yapısal, işlevsel bir sorundan kaynaklandığını unutmayarak başarısızlığından dolayı çocuğu suçlamayın, yargılamayın.
• Bu güçlüğü yenmesine yardımcı olarak terapötik eğitim ve psikiyatrik desteği sağlayın.
• Eğitimde kazandığı becerileri evde çeşitli oyunlar ve etkinliklerle pekiştirin. Bu çocukların bir şeyi yaparak ve yaşayarak çok daha iyi öğrendiğini unutmayın.
• Çocuğunuzun güçlüğü hakkında okulu ve öğretmenlerini bilgilendirin, işbirliği yapmaya çalışın. Özel öğrenme güçlüğünün eğitim yoluyla tedavisinin özel bir uzmanlık gerektirdiğini unutmayın. Bu yardımı sınıf öğretmeninden beklemeyin.
• Yapacağı işler konusunda çocuğunuzu yüreklendirin, destekleyin. Kendini değerli bulması ve kendine güvenebilmesi için sizin ona bunu hissettirmeniz gereklidir.
• Yapabileceği basit işlerden başlayarak onun zoru başarmada istekli olmasını sağlayabilirsiniz.
• Başlangıçta çocuğunuz ile birlikte ders çalışmanız gerekebilir. Ona eşlik edin ama onun yerine ödevlerini yapmayın.
• Evde ders çalışmak ebeveyn- çocuk ilişkisini yıpratmaya başladıysa yardımcı olabilecek lise mezunu ya da üniversite öğrencisi abla/ ağabeyden günlük ödevler için destek alabilirsiniz.
• Okuması için ona örnek olun. Okuma saatleri planlayıp, başlangıçta 10 dakikalık oturumlar yapabilirsiniz.
• Yüksek sesle okumasını isteyin. O okurken mutlaka siz de dinleyin.
• Eğitsel tedavi yavaş ilerleyen, uzun zaman sonra sonuçlarını alabileceğiniz bir tedavidir ( en az 6 ay). Bu nedenle sabırlı olun. Tedavi süresince halen yapamadığı şeylere odaklanmak yerine olumlu değişimleri görmeye çalışın ve çocuğunuzla bunları paylaşın.